Selenoid Vana Nedir?

Solenoid vana; Su, hava, buhar, gaz gibi çeşitli akışkanları kontrol etme amaçlı kullanılan elektromağnetik valflere verilen isimdir.

Solenoid vana: Bobin- soket, kovan-çekirdek, Gövde-Kapak ve sızdırmazlık elamanı dediğimiz ana parçalardan oluşan bir otomatik kontrol valfidir de denebilir.

Bir solenoid Vana 4 ana parçadan oluşur.

• 1. Bobin- soket grubu
• 2. Kovan - Çekirdek grubu
• 3. Gövde -Kapak grubu
• 4. Sızdırmazlık oring - diyafram grubu

Solenoid Valfi oluşturan bu 4 ana parça ne işe yarar?

Bobin - soket ve Kovan - çekirdek ; solenoid vanaya elektrik enerjisinin verildiği en önemli parçalarından biridir. Bobin, kovan-çekirdek grubu ile çok sekronize çalışmak zorundadır. Bu nedenle her solenoid vana markasının kendine has bobini vardır. TORK solenoid vana bobini en iyi uyumla TORK solenoid vana kovan-çekirdek grubu ile çalışır. Başka marka solenoid vanalarda kullanılması önerilmez. İmalat dizayn yapılırken bobin-kovan-çekirdek üçlüsü hesaplamaları birlikte yapılır. Bu parça grubu, solenoid vananın beyni olarak adlandırılır.

Gövde - kapak ve diyafram,sızdırmazlık grubu; Solenoid vananın ana gövde grubu olan bu bölümdem akışkan( hava, su, buhar, gaz vb ) ların geçtiği bölümdür. Bu bölüm akışkanın debisine, basıncına, cinsine, sıcaklığına, vananın pozisyonuna(N.K veya N.A.) göre dizayn yapılan bölümüdür. Gövde -Kapak ile diyaframın , sızdırmazlık elamanının çok uyumlu olması gerekmektedir.

Solenoid vana nasıl çalışır ?

Solenoid vana genel olarak çalışma prensibi yönünden 2 ana gruba ayrılır.

• 1. Direk çekmeli solenoid vanalar.
• 2. Pilot kontrollü solenoid vanalar.

Direk çekmeli solenoid vana nasıl çalışır?

Direk çekmeli solenoid vana gövdesi öncelikle gövde üzerindeki ok yönünde akışkanın akış yönü doğrultusunda boru hattına bağlanır. Direk çekmeli solenoid vana, vana gövdesi, kovan, çekirdek, bobin ve soketten oluşur. Sızdırmazlığı, kovan rakor kısmındaki o-ring ve çekirdek alt kısmındaki çekirdeğe montajlı sızdırmazlık elemanı ile sağlanır.

Boru hattına bağlanan solenoid vana normalde kapalı tip ( elektrik enerjisiz halde akışkanı geçirmeyen) ise, akışkanın diğer çıkış tarfına geçmesi için valfin konum değiştirmesi lazım. Yani N.K halden N.A ( normalde açık) hale geçmesi lazım. Bunun sağlanması şartlara bağlı. Burdaki tek şart solenoid vana üzerindeki bobine , üzerinde yazılı olan voltaj da bir elektrik enerjisi ile elektrik vermektir. Bobin doğru enerji ile ( + / - %10,15 hatalı) enerjilenince kovan içindeki nüveyi(çekirdeği) yukarı çekecektir. Valf gövdesindeki orifise baskı yapan nüve yukarı hareket edince, orifis girişinde bekleyen akışkanın önü açılmış olacaktır. Önü açılan akışkan valfin çıkış tarafından geçerek boru içinde ilerlemesine devam edecektir. Taki bobin üzerindeki elektrik enerjisi kesilene kadar bu durum devam eder. Elektrik enerjisi kesilince bobin artık çekirdeği bırakır ve çekirdek kendi ağırlığ yanında üzerindeki yay kuvveti ilede beraber tekrar gövde üzerindeki orifisi baskı yaparak kapatır. Akışkan akışı durmuş olur. Solenoid vana ilk konumu N.K (normalde kapalı ) pozisyona geri döner.

Direk çekmeli solenoid vanada, vana gövdesindeki orifisin çapı çok önemlidir. İhtaç kadar debi geçirecek çapta açılabilir. Ama en fazla 9 mm çapa kadar olabilir. en az 1mm olabilir. Bu orifisin çapı valfin çalışma basıncınıda etkiler. Orifis büyüdükçe bobin gücü ayni olduğundan, valfin çalışma basıncı düşer. TORK marka bir direk çekmeli solenoid vana 1mm orifiste 100 bar da çalışabilirken, 9mm caplı bir orifisli vana 1 bar için önerilebilinir.

Solenoid vana seçmede: Valf den geçen akışkanın basıncı, sıcaklığı, vananın gövde malzemesi, Gövde üzerindeki orifis çapı, bobinin çalışma voltajı, solenoid vananın bağlantı ölçüsü, akışkanın cinsi, solenoid vananın pozisyonu( N.K /N.A.) çok önemlidir. ayrıca solenoid vanalarda temiz akışkan kullanılmalıdır. Partiküllü akışkan kullanılmaz. Partiküller, sızdırmazlık elemanına yapışır ve valfin çalışmasını bozar, valf kaçırmaya başlar. Filtre önerilir veya akışkan borusu içi temizlenmesi önerilir. Boru içindeki bir kaynak parçası gelip solenoid vana orifisini kapatan çekirdek üzerindeki sızdırmazlık elemanının görev yapmasını önleyebilri. Kireçli bir akışkan ise zamanla kovan- çekirdek arasına dolan kireç parçacıkları da kovan- nüve çalışmasını bloke edebilir. Bu nedenle sıvı konusu önemlidir. Vanadan geçen akışkanın basınçına uygun orifis seçilmemiş ise bu da valfin çalışmasını engeller.

Vanadan geçen akışkanın sıcaklığı da önemlidir. Şayet sıcaklık veya akışkanın çinsi sızdırmazlık elamanı( NBR, FKM, EPDM, PTFE vb) uygun değil ise yine valfte verimsizlik oluşur.Vananın üzerindeki bobin voltajı da çok önemlidir. Bobin voltajından farklı elektirik voltajı verilmeside valfin çalışmasını olumsuz etkiler.Vananın ölçüsü de önemlidir. Direk çekmeli solenoid vanalarda genelde 1/8" ve 1/4" yapılır. Bunun yanında 3/8 veya 1/2" de ihtiyaç durumunda yapılabilir.Solenoid vananın bobini üzerinde 3 adet elektrik kablo bağlantı ucu vardır. Bunlardan bir tanesi TOPRAKLAMA dır. Diğer iki uç Faz- Nötr kabloları bağlanır.Solenoid vana bobinine enerji ancak solenoid vana üzerinde iken verilmelidir. Bobine dışarıda verilen enerji bobinin yanmasına sebeb olur. Voltaj düşümleride bobini yakar.Solenoid vanalar uzun ömürlü valflerdir. Ama ilk seçimde prosesin şartları ile solenoid vananın etiket değerleri ve teknik özellikleri uyuşmalıdır.